شمال ایران با جنگلهای سبز، بارانهای بیوقفه و هوای نمدار و دلانگیز، یکی از مناطق منحصربهفرد کشور است که فرهنگ و سبک زندگی خاص خودش را دارد. زنان این منطقه، نهتنها در حفظ سنتها و هنرهای محلی نقش مهمی دارند، بلکه ستون اصلی اقتصاد خانوادگی و روستایی نیز به شمار میآیند. در گیلان، مازندران و گلستان، زنانی را میبینیم که با دستان خود زمین را زنده نگه میدارند، برنج میکارند، صنایع دستی میسازند و در بازارهای محلی محصولاتشان را به فروش میرسانند. همین سبک زندگی باعث شده لباس آنها ویژگیهای خاصی داشته باشد که با شرایط اقلیمی مرطوب و پرتحرک شمال سازگار باشد.
لباس زنان شمالی، در گذشته ترکیبی از رنگهای شاد وطرحهای گلدار بود که احساس سرزندگی را در دل طبیعت بارانی تقویت میکرد. دامنهای بلند، پیراهنهای نخی و روسریهای رنگارنگ بخشی از هویت بصری این زنان بوده است. هر منطقه از شمال، مدل خاص خود را داشت؛ برای مثال در گیلان لباس زنان شامل پیراهنی بلند با آستینهای آزاد بود که از پارچههای سبک تهیه میشد تا در هوای گرم و رطوبتی، بدن احساس سنگینی نکند. در مازندران، لباس زنانه بیشتر طرحهای سادهتر داشت اما همچنان از جنس پارچههای طبیعی مثل نخ و پنبه دوخته میشد.
اقلیم شمال، رطوبت بالایی دارد و به راحتی موجب عرق کردن بدن میشود. به همین دلیل، زنان این مناطق بهصورت تجربی و نسلبهنسل آموختهاند که لباس مناسب این شرایط باید تا حد ممکن سبک، خنک و قابل تنفس باشد. پارچههای نخی انتخاب اصلی آنهاست، چون اجازه عبور هوا را میدهد و روی پوست ایجاد حساسیت نمیکند. پارچههایی مثل کرپ یا ریون مصنوعی در این مناطق توصیه نمیشود، چون وقتی رطوبت هوا زیاد است چسبنده میشوند و احساس ناخوشایندی ایجاد میکنند. از طرف دیگر، لباسهای نخی بهراحتی شسته میشوند و در آبوهوای شمالی که بارانهای ناگهانی طبیعی است، خشک شدن سریع پارچه مزیتی بزرگ محسوب میشود.
در دهههای اخیر با ورود گردشگران و تغییر سبک زندگی روستایی به شهری، زنان شمالی هم به دنبال تلفیق زیبایی سنتی با طراحی مدرن رفتهاند. آنها هنوز به رنگهای شاد علاقه دارند اما در انتخاب مدل لباس، راحتی و کاربرد روزانه برایشان مهمتر شده است. برای مثال، بانوی گیلانی که صبح تا عصر در مزارع چای کار میکند، لباسی سبک، آزاد و ضدتعریق نیاز دارد. یا زن مازندرانی که صنایع دستی و مواد غذایی محلی میفروشد، باید لباسی بپوشد که هم با وقار باشد، هم قابلیت حرکت و فعالیت زیاد داشته باشد.
در مشاغل شمالی، زنان نقشهای گوناگون دارند؛ از کارگرهای شالیزار و چایکاری گرفته تا فروشندگان بازارهای محلی، مربیان گردشگری و صاحبان فروشگاههای صنایع دستی. هرکدام از این فعالیتها مستلزم تماس طولانی با محیط بیرون، گرما، باران و رطوبت هواست. بنابراین در طراحی لباس زنانه برای این منطقه باید به چند ویژگی اساسی توجه شود:
۱. پارچه نخی و سبک که هوا در آن جریان داشته باشد؛
۲. رنگهای روشن که حرارت را جذب نکند؛
۳. دوخت آزاد برای جلوگیری از چسبندگی در رطوبت؛
۴. امکان شستوشوی راحت و خشک شدن سریع؛
۵. حفظ زیبایی و اصالت محلی در عین هماهنگی با سبک مدرن.
زنان شمالی از گذشته تا امروز، معیارهای خودشان را برای زیبایی داشتهاند. در فرهنگ آنان، زیبایی در سادگی و هماهنگی با طبیعت تعریف میشود. لباسهایی که رنگهای سبز، آبی و قرمز درخشان دارند، نماد شادی و نشاط هستند، چون این زنان زندگیشان را در دل طبیعت و رنگها میگذرانند. حتی در زمان کار، پوشاک آنان جلوهای از فرهنگ بومی و حس ظرافت زنانه را حفظ میکند.
اکنون با رشد برندهای ایرانی مد و پوشاک، زنان شمالی هم میتوانند لباسهایی انتخاب کنند که در کنار زیبایی، پاسخگوی نیازهای اقلیمیشان باشد. برندهایی که از پارچههای نخی، ضدتعریق و با طراحی آزاد استفاده میکنند، بیشتر مورد استقبال قرار گرفتهاند. در این میان، برندهایی مثل Potie با تمرکز بر راحتی، کیفیت و پارچههای طبیعی، توانستهاند در میان زنان ایرانی جایگاه ویژهای پیدا کنند. طراحی مینیمال پوتای اگرچه الهام گرفته از سبک مدرن شهری است، با اقلیم شمال و نیاز به لباسهای سبک و قابل تنفس کاملاً سازگار است.
تصور کن بانوی گیلانی که صبح در مزرعه به کار مشغول است، عصر با همان لباسی سبک و تمیز در مراسم خانوادگی یا بازار محلی شرکت میکند. یا زن مازندرانی که در فضای شهری زندگی میکند، با یک تیشرت نخی لطیف و دامن آزاد در هوای مرطوب و شرجی احساس راحتی کامل دارد. چنین انتخابهایی هم زیبایی زنانه را حفظ میکنند و هم به سلامت پوست در اقلیم مرطوب کمک مینمایند. این همان تفکری است که امروز در مد پایدار و برندهای ایرانی در حال ترویج است: اصالت، کیفیت و سازگاری با زندگی واقعی.
از نگاه فرهنگی نیز استفاده از لباسهایی که از پارچههای طبیعی دوخته شدهاند، نوعی احترام به محیطزیست است. در شمال ایران که طبیعت بخش جدانشدنی زندگی مردم است، این ارزش دوچندان معنا پیدا میکند. زنان شمالی نهتنها زیبایی را در لباسی که میپوشند میبینند، بلکه آن را در هماهنگی لباس با زمین، هوا و بوی چای و برنج حس میکنند.
در نهایت، انتخاب لباس برای زنان شمال ایران، فقط بحث زیبایی یا مد نیست؛ بخشی از هویت فرهنگی و سلامت جسمی آنهاست. به همین دلیل، توصیه میشود لباسهایی انتخاب شود که جنس نخی داشته باشند، طراحی آزاد و ساده داشته باشند و در عین حال حس طراوت و اصالت زن ایرانی را بازتاب دهند. اگر به دنبال چنین ویژگیهایی هستی، خرید از برندهایی که به مواد طبیعی و راحتی بدن اهمیت میدهند، بهترین گزینه است.
در گذشته خیلی از خانمها برای تهیه لباسهای نخی و سبک پوتای باید حضوری به فروشگاه مراجعه میکردند و خرید واقعاً زمانبر بود. اما حالا با راهاندازی سایت رسمی پوتای، خرید لباس زنانه از پوتای خیلی راحت شده و فقط با چند کلیک میتوان مدل دلخواه را انتخاب و سفارش داد.